O MAŁO ZNANEJ HISTORII NIEHISTORYCZNIE

BIBLIOGRAFIA umieszczona w zakładce BAZY DANYCH zawiera opisy bibliograficzne publikacji na temat obozu i jego reprezentacji. W latach 2019-2020 ukazały się trzy duże pozycje na temat obozu. Żadnej z nich nie napisał historyk.

Maria Niemyska-Hessenowa, Dzieci z „Lagru” w Łodzi, „Służba Społeczna”, Łódź 1946, nr 1, s. 79–85 - listę w tym momencie ok. 300 pozycji rozpoczyna bardzo cenna relacja na temat stanu psycho-fizycznego dzieci, które z obozu trafiły pod opiekę łódzkiej pomocy społecznej.

Blisko końca wykazu znalazły się publikacje najnowsze:

Urszula Sochacka, Eee tam… takiego obozu nie było – wspomnienia Genowefy Kowalczuk, byłej więźniarki obozu przy ulicy Przemysłowej w Łodzi, Kraków 2019.

Renata Piątkowska, Dzieci, których nie ma, Łódź 2020.

Błażej Torański, Jolanta Sowińska-Gogacz, Mały Oświęcim, Warszawa 2020.

Pierwsza z ww. pozycji to relacja ponad 80-letniej byłej więźniarki obozu, z przebłyskami dziecięcej perspektywy patrzenia. Przybliża czas obozowy, ale i losy powojenne w cieniu obozu. Jest pierwszymi wydanymi drukiem od czasów II wojny światowej wspomnieniami byłej więźniarki obozu na Przemysłowej. Została wydana przez organizację pozarządową - Stowarzyszenie U siebie-At home - głównego wykonawcę projektu Obóz przy (?) ulicy Przemysłowej w Łodzi, ze środków Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Urzędu Miasta Łodzi. Autorką jest Urszula Sochacka - z wykształcenia polonistka i realizator telewizyjny, z zawodu - reportażysta TV i dziennikarka, aktualnie doktorantka kulturoznawstwa FP UJ, córka byłego więźnia obozu.

Druga pozycja została wydana przez łódzkie wydawnictwo Literatura w serii "Wojny dorosłych - historie dzieci", przybliżającej młodym czytelnikom trudne wojenne tematy. "Dzieci, których nie ma" jest skierowana do młodzieży 15+. Jej autorką jest Renata Piątkowska - pisarka książek dla dzieci. Publikacja przybliża najważniejsze informacje o obozie w przetworzonej literackiej formie. Autorami trzeciej z ww. pozycji jest Jolanta Sowińska-Gogacz - łódzka kulturoznawczyni (w zakładce ZBIORY można znaleźć biogram oraz opis prywatnego archiwum Gogacz) oraz łódzki dziennikarz Błażej Torański. Książkę wydało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. Została oparta o relacje byłych więźniów zebrane przez Gogacz, a opatrzona teoretycznym komentarzem o charakterze publicystycznym autorstwa Torańskiego.

Pomimo dużego znaczenia, jakie mają dla ożywienia przez długi czas martwej pamięci o obozie, żadnej z wymienionych publikacji nie można uznać za opracowania naukowe, historyczne.

"Mały Oświęcim" i "Eee... tam" powstały na bazie relacji świadków w dużej mierze zbieranych przez osoby prywatne (Gogacz, Sochacka), bez lub z niewielkim wsparciem instytucjonalnym.

"Mały Oświęcim" jest krytykowany przez historyków, głównie w swojej warstwie teoretycznej, opisowej.

Nadal najczęściej cytowanym (i jednocześnie najczęściej krytykowanym przez historyków) źródłem polskojęzycznym jest powstała w 1975 roku monografia obozu:

Józef Witkowski, Hitlerowski obóz koncentracyjny dla małoletnich w Łodzi, Wrocław 1975.

W 2009 roku wyszły dwa większe opracowania naukowe na temat obozu, w zbiorczych publikacjach dot. II wojny światowej (w języku niemieckim i angielskim).

Liczba współczesnych tekstów o znamionach opracowań naukowych na temat obozu, pisanych przez specjalistów, historyków to ok. 10 - zwykle kilku, rzadziej kilkunastostronicowych artykułów!!!

Posiadacz najobszerniejszej dokumentacji dot. obozu – łódzki Oddział IPN, pomimo licznych zapytań ze strony osób prywatnych i przedstawicieli instytucji/organizacji, nie podjął się do tej pory szczegółowego skatalogowania i opisu swoich cennych zbiorów oraz przygotowania współczesnej monografii obozu.

Wybrane pozycje bibliograficzne zostały opatrzone opisem, który poszukującym informacji na temat historii obozu ma pomóc zorientować się w charakterze publikacji (m.in. czy jest wiarygodnym źródłem wiedzy, czy głównie dokumentem czasów, w jakich powstała; w jakim zakresie upowszechnia wiedzę; czy tylko powiela schematy narracyjne na temat obozu, czy proponuje opisy adekwatne do rodzaju zbrodni; czy utrwala zniekształcony wizerunek obozu/odzwierciedla najbliższy prawdzie; na ile wzmacnia przekaz pamięci).

Urszula Sochacka - kierownik projektu Obóz przy (?) ulicy Przemysłowej w Łodzi

Domyślna treść artykułu.

W każdym nowo utworzonym artykule pokaże się wpisany tutaj tekst. Wpisz więc tutaj domyślną treść nowego artykułu lub instrukcję dodawania nowego artykułu dla swojego klienta.

Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt

Niemiecki obóz dla polskich dzieci