grudzień 2020

Archiwum Państwowe w Katowicach dysponuje bardzo obszernym zasobem instytucji państwa nazistowskiego funkcjonujących w okresie II wojny światowej. Zasób ten obejmuje zespoły akt urzędów administracji państwowej różnego szczebla, akt partii nazistowskiej, jak i dokumentację instytucji gospodarczych. Materiały archiwalne w Archiwum Państwowym w Katowicach z lat 1939–1945 to przede wszystkim dokumentacja niemieckich instytucji działających na terenie tzw. rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz), wchodzącej w latach 1939–1941 w skład prowincji śląskiej (Provinz Schlesien), a w latach 1941–1945 w skład prowincji górnośląskiej (Provinz Oberschlesien). Dokumentacja przechowywana jest w centrali Archiwum Państwowego w Katowicach oraz w jego oddziałach zamiejscowych w Bielsku-Białej, Cieszynie, Gliwicach, Pszczynie, Raciborzu i Żywcu. W centrali Archiwum w Katowicach przechowywane są akta najważniejszych urzędów o skali prowincjonalnej i rejencyjnej m.in. w zespołch: nr 12/117 Naczelne Prezydium w Katowicach (Oberpräsidium Kattowitz) z lat [1896–1939] 1941–1945, nr 12/118 Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach (Provinzialverwaltung Oberschlesien in Kattowitz) z lat [1877] 1942–1945, nr 12/119 Rejencja Katowicka (Regierung Kattowitz) z lat [1848] 1939–1945.

            Wśród obszernej dokumentacji z okresu II wojny światowej, przechowywanej w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach, znajdują się także materiały archiwalne dotyczące skierowań dzieci do niemieckiego obozu dla polskiej młodzieży w Łodzi. Dokumentacja skierowań dzieci do obozu dla polskiej młodzieży w Łodzi przechowywana jest w następujących zespołach akt: nr 12/118 Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach (Provinzialverwaltung Oberschlesien in Kattowitz) z lat [1877] 1942–1945, Wydział dla Spraw Młodzieżowych (284 j.a.) oraz nr 13/4 Starosta Powiatu Bielskiego (Der Landrat des Kreises Bielitz) z lat [1903-1929, 1937–1938] 1939–1945 (1 j.a).

Dokumentacja z zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach dotycząca osób skierowanych do niemieckiego obozu dla dzieci przy ul. Przemysłowej w Łodzi, ze względu na zawartość treści prawnie chronionych, jest udostępniana tylko na pisemny wniosek zainteresowanych. Dostęp do materiałów archiwalnych, informacji w nich zawartych oraz ograniczenia w ich udostępnianiu są regulowane ustawą z dnia 14 lipca 1983 roku o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. nr 38 poz. 173, z późn. zm.).

Kontakt: Archiwum Państwowe w Katowicach, ul. Józefowska 102, 40-145 Katowice,

kancelaria@katowice.ap.gov.pl, www.katowice.a.gov.pl.

(Źródło - informacja przygotowana przez Archiwum Państwowe w Katowicach na potrzeby projektu "Obóz przy (?) ulicy Przemysłowej w Łodzi")

Opis kwerendy dot. zasobów Archiwum Państwowego w Katowicach:

6 czerwca 2019 r.

Archiwum Państwowe w Katowicach uprzejmie informuje, że materiały archiwalne dotyczące dzieci skierowanych do obozu w Łodzi znajdują się w zasobie tutejszego  Archiwum głównie w aktach zespołu nr 12/118 Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach /Provinzialverwaltung Oberschlesien in Kattowitz/ z lat [1877] 1942–1945, Wydział Opieki nad  Młodzieżą /Landesjugendamt/, sygn. 5305 –5588.

17 września 2020 r.

Archiwum Państwowe w Katowicach przesyła w załączeniu spis materiałów archiwalnych dotyczących dzieci skierowanych do obozu w Łodzi z zespołu nr 12/118 Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach z lat [1877] 1942-1945, sygn. 5306-5588.

Przesłany przez Archiwum Inwentarz książkowy zespołu 12/118/0 – Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach, 6 6. Wydział Opieki nad Młodzieżą zawiera 283 opisów jednostek archiwalnych oraz 0 vacatów jednostek. Rozpoczyna się od pozycji nr 5306 a kończy na numerze 5588. Wszystkie opisy zawierają:

- adnotację dot. skierowania do obozu: Jugendschutzlager (obóz dla młodzieży), Jugendschutzlager Litzmannstadt (obóz dla młodzieży w Łodzi) lub Überführung in das Polenjugendverwahrlager Litzmannstadt  (przeniesienie do obozu dla młodzieży polskiej w Łodzi) lub formy bardziej rozbudowane: Jugendschutzlagereinweisung/Einweisung in das Polen Jugendverwahrlager Litzmannstadt lub Jugendschutzlagereinweisung für den Fürsorgezögling (najczęściej powtarzającą się jest forma to Jugendschutzlager Litzmannstadt),

- imię i nazwisko skierowanego,- informację na temat rodzaju dokumentacji (A — dokumentacja aktowa), postaci dokumentacji (tradycyjna), dat skrajnych (najczęstsza data to 1943 rok lub 1944 rok, a w bardzo nielicznych przypadkach lata 1943-1945).

21 września 2020 r.

Archiwum Państwowe w Katowicach informuje, że w ponownie przeszukanych pomocach ewidencyjno-informacyjnych do zasobu tutejszego Archiwum odnaleziono dodatkowo następujące materiały archiwalne, które mogą Panią zainteresować:

- z zasobu Centrali Archiwum Państwowego w Katowicach z zespołu nr 12/118 Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach z lat [1877] 1942–1945, sygn. 5270 Rundschreiben des Landesjugendamtes, Fürsorgeerziehung u. Landessportamtes, 1941-1942 i sygn. 6746 [Jugendschutzlagereinweisung, hier Hxxxxx Fxxxxxx],1943, akta można przeglądać w Pracowni Naukowej Centrali (ul. Józefowska 104, 40–145 Katowice),

- z zasobu Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Bielsku-Białej z zespołu nr 13/4 Starosta Powiatu Bielskiego z lat [1903-1929, 1937–1938] 1939–1945, sygn. 108 [Sprawa karna młodocianego Lxxxx Kxxxxxxxxxxxx - kradzież roweru. Wyrok: obóz dla młodzieży w Łodzi - Polen Jugendverwahrlager in Litzmannstadt], 1943, akta można przeglądać w Pracowni Naukowej Oddziału w Bielsku-Białej (ul. Piłsudskiego 43, 43–300 Bielsko-Biała).

(Źródło - opis kwerendy przeprowadzonej przez Urszulę Sochacką, doktorantkę kulturoznawstwa Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego)

Wyniki kwerendy przeprowadzonej w celu zbadania poziomu dostępności archiwaliów z poziomu przeglądarek internetowych:

Jeśli chodzi o digitalizację dokumentów archiwalnych, szczególnie dotyczących historii najnowszej, przebiega ona bardzo powoli. W związku z tym nie odnaleziono w polskich zasobach ani jednego skanu dokumentu dotyczącego Obozu przy ul. Przemysłowej. Dużo lepiej wygląda sytuacja odnośnie udostępniania w Internecie informacji dotyczących zasobów poszczególnych archiwów. W Polsce widoczna jest bardzo pozytywna tendencja do tworzenia wyszukiwarek umożliwiających jednoczesne przeszukiwanie zawartości jak największej liczby placówek. W związku z tym poszukiwania ograniczyły się w zasadzie do czterech baz: po pierwsze skorzystano ze stron www.szukajwarchiwach.pl i www.szukajwarchiwach.gov.pl. Są one w zasadzie komplementarne wobec siebie, chociaż istnieją drobne różnice w otrzymywanych wynikach. Wyszukiwarki te obejmują swoim zakresem m.in. zbiory Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz wszystkich archiwów państwowych. Chociaż są to wygodne i nowoczesne narzędzia dokładność kwerendy zależy w dużej mierze od zakresu danych wprowadzonych do systemu przez personel poszczególnych placówek.

(Źródło - raport z kwerendy przeprowadzonej przez Piotra Budzyńskiego, doktoranta Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego)

W efekcie poszukiwań udało się odnaleźć: 68 pozycji z ww. opisów oznaczonych numerami od 5306-5588 oraz ww. pozycję z Oddziału w Bielsku-Białej. A dodatkowo -  w zespole - Powiatowy Posterunek Żandarmerii w Lublińcu - sygnatura 12/1371/0/-/7 - tytuł teczki: Bettler und Obdachlose, Kontrollen der Herbergen, Landstreicher, Emigranten, Rückwanderer, Zigeunerunwesen (teczka zawiera m.in. Formularz dla dzieci polskich kierowanych do obozu w Łodzi).

Archiwa państwowe - Katowice

Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt

Niemiecki obóz dla polskich dzieci